Kalite kontrolü, modern yönetimin matematiksel araçlarından biridir. 2. Dünya savaşı sırasında karar verme aracı olarak geliştirilmiştir. İşletmelerde yaygın olarak kullanılmaları ise müşterilerin işletmelere baskı yapmaları sonucu ortaya çıkmıştır. Rekabet şartlarının giderek sertleştiği günümüz toplumlarında pazarda kalabilmenin ve yıkıcı rekabet şartlarında mücadele edebilmenin tek şartı kalite kontrole gereken önemin verilmesidir.

İşletmeler, artık yalnızca bulunduğu bölgede değil tüm dünyada rekabet etmektedirler. Bu nedenle maliyette, kalitede, pazarlamada en mükemmeli yakalamak zorundadırlar. Burada önemli olan husus, kalitenin diğer faktörlere de etki ettiğidir. Toplam Kalite yaklaşımında kaliteyi sağlama, muayene ile değil hatasız ürün üretme; başka bir deyişle ilk seferde en iyiyi üretme ile sağlanmaktadır. Bu durumda muayene sonucu ayıklanan hatalı ürünlerden kaynaklanan maliyet giderilmiş olacaktır. Toplam Kalite anlayışında vurgulanan ilk defa da hatasız ürün üretmenin en önemli araçlarından biri de kalite kontrol grafikleridir.

Bu çalışmada; öncelikle kalite kontrol grafiklerinin kullanım yöntemleri ve değerlendirilmesine ilişkin bilgiler yer almaktadır. Daha sonra kalite kontrol grafiklerinin birbirlerine karşı üstün ve zayıf yönleri karşılaştırılmalı olarak yer almaktadır. Bu karşılaştırmalar; olması gereken alt grup büyüklüğü, duyarlılık, hesaplamada kolaylık, maliyet, değişkenliklerin sürekli olup olmaması gibi faktörler göz önüne alınarak yapılmıştır. Son olarak da, günümüzde neredeyse her alanda kullanımı zorunlu hale gelen bilgisayarlar ile kalite kontrolün entegrasyonu ele alınmıştır.

Uygulama bölümünde ise, istatiksel süreç kontrolün bir parçası olan kontrol grafiklerinin etkin kullanımına yardımcı olacak bir yazılım geliştirilmiş ve bu yazlımın kullanımı ile elde edilecekler üzerinde durulmuştur.

Bu projenin hazırlanmasında -başta hocam Sayın Prof. Dr. Demir Aslan olmak üzere- yardımlarını esirgemeyen herkese sonsuz teşekkürler.

İzmir, Mayıs 1999

Gürsen ATAMAL

UYGULAMA

Hazırlanan bu projenin ilk ve en önemli amacı, işletmelerin verimlilik ve karlılık artırma çabalarına paralel olarak, giderek artan önemle üzerine eğildikleri kalite kontrol ve süreç kontrol tekniklerinden biri olan kontrol grafiklerini belirli oranda ayrıntı ile incelemek ve günümüzde kullanım alanlarına örnekler vermektir. Projenin ikinci bir amacı ise kontrol grafiği çalışmalarını, üretim işletmelerine yönelik bir şekilde bilgisayar ile entegre edebilmek, bunun sonucu olarak da kontrol grafiklerini birden fazla şekilde yorumlayabilmek ve bu doğrultuda, kontrol grafiklerini oluşturabilmek ve çözümlerini elde edebilmek için, kontrol grafikleri konusunda bilgisi olmayan kişilerin dahi teknik konulara girmeden, kolay bir şekilde kullanılabileceği bir bilgisayar yazılımı ortaya çıkarmaktır.

SONUÇ

Proje kapsamında hazırlanan yazılım ve veri tabanı, gereksinimlerin, taleplerin ve benim programlama bilgimin ve yeteneğimin her geçen gün değişmesi ve gelişmesi sebebiyle git gide daha değişik bir hal almıştır. Önceleri sadece klavyeden girilen veriler için kontrol grafikleri limitlerini hesaplamak için kullanılmayı düşündüğüm yazılım daha sonra bu verilerin grafik üzerinde gösterilmesi için değişime uğramıştır. Girilen gözlem değerlerini saklamak ve gerektiğinde tekrar kullanabilmek için yapılan çalışmalar ise sanırım yazılımın kayda değer bir yazılım olmasını sağlayan en önemli etkendir. Son olarak yapmaya çalıştığım, gözlemlerin ve kontrol grafiğinin yazıcı yardımı ile kağıda dökülmesi ise, hazırlanan yazılımın elle tutulur sonuçlar üretmesini sağlamaktı

Hazırlanan yazılımın, şu an piyasada bulunan profesyonel istatiksel süreç kontrol yazılımları ile karşılaştırılmasının ise pek doğru olmayacağı kanısındayım. Zira çok kısıtlı bir zamanda hazırlanan bu programın, çok farklı koşullar altında hazırlanan profesyonel yazılımlar yanında, çok gerilerde kalacağının farkındayım. Ancak işletmeye özel bir yazılım olarak geliştirilen bu yazılımın da pek çok isteğe de yanıt vereceğinden söz etmeden de geçemeyeceğim.